Nystagmus is te verdelen in twee soorten: ‘pendelnystagmus’ en ‘ruknystagmus’. Bij pendelnystagmus slingeren de oogbollen heen en weer, wat te vergelijken is met de slinger van een klok. Bij ruknystagmus bewegen de oogbollen van de ene naar de andere kant, maar de snelheid verschilt. Het kan het best worden omschreven als ogen die langzaam afdrijven en met een snelle rukbeweging worden teruggehaald. Wanneer de patiënt slaapt of onder narcose is verdwijnt de nystagmus.
Oorzaken nystagmus
Nystagmus wordt gezien als een zeldzame afwijking in de besturing van de oogbollen. Bij gezonde mensen komt er ook een vorm van nystagmus voor, die wordt omschreven als ‘treinnystagmus’. Deze vorm is opwekbaar wanneer de ogen langs herhalende beelden lopen, zoals bij een trein het geval is.
Sommige geneesmiddelen kunnen nystagmus stimuleren, evenals alcohol. Stimulering van het evenwichtsorgaan kan ook zorgen voor nystagmus, onder meer bij het draaien van het hoofd of het hele lichaam. Daarnaast kan warme of koude stimulatie in het binnenoor ook zorgen voor nystagmus, deze vorm wordt ook wel ‘vestibulaire’ nystagmus genoemd.
De exacte oorzaak van nystagmus is tot op heden onbekend. Artsen weten echter wel dat er gekeken moet worden naar het oogbesturingssysteem binnen de hersenen. Dit besturingssysteem is een complex samenwerkingsproces, aangezien het informatie uit verschillende zintuigen verwerkt.
Wanneer er binnen de oogbollen aangeboren afwijkingen gevonden worden is er ook sprake van congenitale nystagmus. Dit kan leiden tot een gestoord gezichtsvermogen dat al binnen 6 weken na geboorte zichtbaar zal zijn en consequenties met zich meebrengt. Nystagmus kan ook optreden na een hersenbloeding of een ernstige vorm van hersenletsel. Het risico op nystagmus of scheelzien wordt verhoogd wanneer een moeder tijdens de zwangerschap drugs gebruikt.
Symptomen van nystagmus
Mensen die kampen met nystagmus hebben sinds hun geboorte over het algemeen geen last van een wiebel of trillend oog. De hersenen hebben zich
namelijk aangepast zodat ze kunnen omgaan met nystagmus. Wanneer nystagmus zich ontwikkeld op een later stadium in een mensenleven kunnen de hersenen zich moeilijker aanpassen, hierdoor hebben deze patiënten wel last van een wiebelend of trillend oog.
Mensen die nystagmus hebben zullen nooit de maximale gezichtsscherpte kunnen zien, omdat zij moeilijker kunnen focussen op objecten. De gezichtsscherpte is afhankelijk van de oogafwijking van de patiënt. Mensen met nystagmus hebben over het algemeen een beter gezichtsscherpte voor objecten die dichtbij zijn en meer moeite met objecten op afstand.
Diagnose nystagmus
Over het algemeen is er geen oorzaak aan te wijzen wanneer een patiënt last heeft van nystagmus. Bij een kind met aangeboren nystagmus kan er met onderzoek wel worden gekeken wat de achterliggende oogaandoening is om deze te bestrijden. Voor het onderzoeken van nystagmus is veel oogheelkundig hulponderzoek nodig. Hier wordt onder andere gedoeld op echo’s, elektrofysiologie en beeldvormend onderzoek. Soms is het ook nodig om erfelijkheidsonderzoek te doen om oorzaken te kunnen identificeren.
Het is belangrijk om te weten dat er ook een onschuldige vorm van nystagmus bestaat. Deze treed op wanneer het oog is afgedekt met bijvoorbeeld een hand. Het oog dat niet afgedekt is zal dan automatisch gaan trillen. Deze vorm komt voor bij patiënten die op jongere leeftijd scheel hebben gezien.
Behandeling van nystagmus
Het behandelen van nystagmus is moeizaam. Momenteel is het niet mogelijk om te genezen van nystagmus. Bij mensen die geboren zijn met nystagmus is het mogelijk om methodes toe te passen die zorgen voor een verbeterd gezichtsvermogen.
Wanneer de nystagmus sterker is naar één richting, verkiest de patiënt graag een aangepaste houding van het hoofd. In deze stand stoort de patiënt zich het minst aan de nystagmus. Het is mogelijk om met een oogoperatie de oogspier te verplaatsen, waardoor de ogen rechtuit de rustigste stand innemen. Hierdoor hoeft de patiënt het hoofd niet meer aan te passen naar het verloop van de nystagmus. Daarnaast zijn er diverse behandelingen en therapieën beschikbaar voor mensen met nystagmus, maar deze zijn tot nu toe niet succesvol.
Prognose Nystagmus
Wanneer nystagmus is aangeboren is de kans klein dat het verdwijnt. De ervaring leert echter dat kinderen die congenitale nystagmus hebben in de loop der jaren leren omgaan met nystagmus. De hersenen begrijpen de nystagmus steeds beter en kunnen zich daarop afstemmen. Verergering van nystagmus is aan de andere kant een zeldzaamheid.
2 reacties
Sinds april een hersenoperatie gehad een goedaardig tumor uitgehaald sinds dien moeite met me ogen terwijl ze daar niet geweest zijn maar rechts achteraan me hoofd.eerste maand pijn achter me oog en 1 oog scheel zag plus wazig zicht dit is nu beter maar me ogen lijken voortdurend overspannen als ze dicht zijn blijven ze bewegen en zit er licht druk op ..
Mijn dochter heeft alleen nystagmus wanneer ze haar ogen inspant. Haar hele omgeving lijkt dan te tollen/trillen. Ook heeft ze moeite met lezen (de letters trillen en/of ze ziet dubbel). Mijn dochter kan de nystagmus ook zelf ‘aan-en uitzetten”.
Ik kan nergens antwoord vinden op de vraag hoe dit kan. Ook de kinderen deroogarts in de VU begrijpt niet hoe dit kan.
Het is en blijft een raadsel. Ze heeft nu een bril voor dichtbij zien. Dat geeft wel enige verlichting. Zonder bril is het gelijk weer mis: trillende ogen, slecht zien en hoofdpijn.
Wie weet hoe dit kan?